دکتری تخصصی بهداشت باروری، گروه مامایی و بهداشت باروری، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی البرز، کرج، ایران ، m.khoshnam@abzums.ac.ir
متن کامل [PDF 632 kb]
(35 دریافت)
|
چکیده (HTML) (67 مشاهده)
متن کامل: (20 مشاهده)
یکی از مهمترین ارکان نظام سلامت، منابع انسانی است. مدیریت مناسب منابع انسانی فرصتی برای دستیابی بهتر به اهداف سلامت را فراهم میکند. همه ارائهدهندگان خدمت باید بتوانند نقش حرفهای خود را بهدرستی ایفا کنند. نقش حرفهای معمولاً به مجموعهای از انتظارات، اعم از رسمی و غیررسمی، مرتبط با یک موقعیت معین اشاره دارد. امروزه نقشهای حرفهای در حرفههای سلامت درحالتوسعه است و در جهت بهبود بخشیدن به کیفیت ارائه خدمات، ضمن در نظر گرفتن کاهش هزینهها و تطابق حداکثری با نیازهای پیوسته در حال تغییر جوامع، تلاش میشود. متخصصان سلامت درصورتیکه بهخوبی آموزشدیده باشند و در نقش و موقعیت مناسب به کار گرفته شوند، میتوانند تأثیرات مثبتی در راستای دستیابی به اهداف سلامت ایجاد کنند (۱).
ماماها بهطور گستردهای بهعنوان ارائهدهندگان اصلی خدمات سلامت باروری شناختهشدهاند. وضعیت ماماها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. مطالعات اندکی در مورد نقش حرفهای ماماها بهویژه در سطوح عالی تحصیلی انجامشده است. رشته مامایی در ایران در سه دوره تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری (Ph.D.) ارائه میشود. ماماها پس از اتمام موفق مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، در صورت تأیید صلاحیت و گذراندن امتحان عملی و حضوری، میتوانند در دورههای دکتری بهداشت باروری وارد شوند. بهداشت باروری در ایران بهعنوان رشتهای دانشگاهی از سال ۱۳۸۵ اولین دوره دانشجو را پذیرفت (۲). این رشته در برخی از دانشگاههای معتبر دنیا نیز ارائه میشود و علاقهمندان به این رشته میتواند در آن تحصیل کنند (۳). دانشجویان در ایران بهطور ویژه در زمینه بهداشت باروری در بافتار فرهنگی و اجتماعی کشور آموزش میبینند و دروس اصلی جمعیتشناسی، تغذیه، اپیدمیولوژی و روش تحقیق، سیاستگذاری، بیماریهای نوپدید، روشهای کمک باروری و ناباروری را مطالعه میکنند (۲). هر ساله حدود ۲۵ دانشجو در مؤسسات آموزش عالی دولتی کشور پذیرش میشوند که میتوانند پس از اتمام تحصیل خود در مراقبت از زنان و خانواده، سلامت نوجوانان و مدارس، مشاوره، باروری و سلامت مادر، بارداری و زایمان، مراقبت و رشد و تکامل نوزاد، حقوق و فرهنگ باروری، سلامت جنسی و عفونتهای منتقله از راه جنسی، مسائل جمعیتی، آموزش و پژوهش یا شرکت در تصمیمگیری و برنامهریزی در مورد مراقبتهای بهداشت باروری ملی، نقش داشتهباشند. در حال حاضر در حدود ۰/۵ درصد دانشآموختگان حوزه مامایی، دارای مدرک دکتری سلامت (بهداشت) باروری هستند. اغلب دانشآموختگان دکتری، در دانشگاه مشغول فعالیت آموزشی و تحقیقاتی هستند. تاکنون بیش از ۲۵۰ پایاننامه دکتری در خصوص بهبود کیفیت مراقبتهای مامائی، بارداری، توانمندسازی زوجین در زندگی زناشویی و فرزندآوری در گروههای بهداشت باروری دانشگاههای مختلف کشور مصوب و اجراشده است. همچنین چند ژورنال معتبر در حوزه مامایی و سلامت باروری در کشور ایران فعالیت دارند (۴).
بهداشت باروری علمی بینرشتهای با ماهیت اساساً بالینی، با دیدگاه سلامتمحور و جامعهنگر است. رسیدگی به مشکلات پیچیده و چالشانگیز در حوزه سلامت زنان نیازمند رویکردهای ترکیبی است و امروزه دیگر تنها با دیدگاه درمانی صرف نمیتوان برنامهریزیهای مطلوب کرد. دیدگاه سلامتمحور میتواند به پیشگیری از بحرانها و بهبود ارتقای سلامت منجر شود. به کاربستن رویکردهای مبتنی بر شواهد، آشنایی با روشهای انجام مطالعه و آنالیز دادهها و تحقیقات چندتخصصی بینرشتهای از اجزای مهم در برنامهریزی موفق است که در دوران دکتری تخصصی بهداشت باروری به آن پرداخته میشود و دانشآموختهگان در این زمینه آموزش میبینند (۵).
خدمات سلامت باروری یکی از نیازهای رو به افزایش در هر جامعه است. تغییرات سریع اجتماعی، فرهنگی در کشور، زمینهساز تغییر در میزان باروری، بیماریهای منتقله از راه جنسی و سقط، ناباروری، چالشهای جمعیتی و کاهش میزان باروری کلی، شده و نیازمند توجهات ویژه در سطح ملی هستند و دانشآموختگان بهداشت باروری میتوانند در پرداختن به آن نقش داشته باشند. برخی دیگر از حوزههای نیازمند توجه در کشور که بهخوبی بادانش و مهارت دانشآموختگان بهداشت باروری تطابق دارند شامل مسائل مربوط به ترویج زایمان طبیعی، کاهش سزارین غیرضروری، توانمندسازی زنان و دختران، پیشگیری از بیماریهای زنان و غربالگریها، پیشگیری از گسترش عفونتهای منتقله از راه جنسی، سالمندی سالم و تقویت یک نسل سالم جمعیتی است. ازاینرو توصیه میشود در جهت تقویت جایگاه حرفهای دانشآموختگان بهداشت باروری و رفع موانع کنونی در ایفای نقش حداکثری ایشان برنامهریزی شود (۷،۶).
نوع مطالعه:
نامه به سردبیر |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1403/6/3 | انتشار: 1403/6/30