استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران ، Sahebemansour@pnu.ac.ir
چکیده: (563 مشاهده)
زمینه و هدف: درآمدهای نفتی بهعنوان بخش مهمی از درآمدهای دولت در اقتصاد وابسته به نفت ایران، نقش قابلتوجهی در تأمین مخارج بخش عمومی ازجمله بخش سلامت و بالتبع اثرگذاری بر بروندادههای سلامت دارد. از طرفی، چگونگی استفاده و مدیریت درآمدهای نفتی عامل مهمی در نحوه این اثرگذاری میباشد. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر تعاملی حکمرانی خوب و رانت نفت بر امید به زندگی در ایران بود.
روش پژوهش: مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر با استفاده از دادههای سری زمانی کشور ایران به بررسی رابطه تعادلی کوتاهمدت و بلندمدت بین شاخص برونداد سلامت، درآمد سرانه، رانت نفت، شاخص حکمرانی خوب و اثر متقاطع (تعاملی) حکمرانی خوب و رانت نفت طی دورهی زمانی ۲۰۲۰-۱۹۸۵ پرداخته است. دادههای مورداستفاده از پایگاه دادهای شاخصهای توسعه جهانی متعلق به بانک جهانی و راهنمای ریسک بینالمللی کشوری گردآوری شدند. همچنین، برآورد مدل با استفاده از آزمون هم انباشتگی کرانهها و روش خود رگرسیون با وقفههای توزیعی و تحلیل دادهها به کمک نرمافزار Eviews ۱۰ انجام شد.
یافتهها: نتایج نشان میدهد که در کوتاهمدت و بلندمدت افزایش رانت نفت، شاخص برونداد سلامت را در کشور بهبود میبخشد. ۱ درصد افزایش در سهم رانت نفت از تولید ناخالص داخلی، در بلندمدت و کوتاهمدت، امید به زندگی را در کشور، به ترتیب حدود ۰/۱۰۱و ۰/۶۶۸ درصد افزایش میدهد. اما اثر تعاملی رانت نفت و شاخص حکمرانی خوب در کوتاهمدت و بلندمدت با ضرایب ۰/۸۴ - و ۰/۵۱۵- ، منفی و معنیدار است؛ که نشان میدهد رانت نفت از طریق تضعیف شاخصهای حکمرانی خوب به کاهش امید به زندگی منجر میشود.
نتیجهگیری: بر اساس یافتههای این مطالعه میتوان گفت رانت نفت در ذات خود برای ارتقای سلامت در کشور مفید است؛ اما نحوهی استفاده و مدیریت نادرست آن باعث میشود که بخش سلامت بهخوبی از این نعمت بهرهمند نشود و حتی این نعمت به نقمت تبدیل شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1401/10/14 | انتشار: 1402/6/29