دوره 9، شماره 3 - ( 1403 )
جلد 9 شماره 3 صفحات 187-184 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hosseini S, Bahrevar V, Naqibi Nodoushan Z, Mousavi S M. Assessing Experts' Perspectives on Challenges and Health Priorities Based on One Health Framework in Yazd Province. Manage Strat Health Syst 2024; 9 (3) :184-187
URL: http://mshsj.ssu.ac.ir/article-1-803-fa.html
URL: http://mshsj.ssu.ac.ir/article-1-803-fa.html
حسینی سعید، بهره ور ولی، نقیبی ندوشن زهرا، موسوی سید مسعود. ارزیابی دیدگاه خبرگان در خصوص چالش‌ها و اولویت‌های سلامت براساس چارچوب سلامت واحد در استان یزد. راهبردهای مدیریت در نظام سلامت. 1403; 9 (3) :184-187
استادیار، مرکز تحقیقات مدیریت و سیاستگذاری سلامت، گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران ، m.mousavihp93@gmail.com
چکیده: (161 مشاهده)
سردبیر محترم
رویکرد "سلامت واحد (One Health) " به عنوان یک چارچوب چند‌بعدی برای تحلیل و مدیریت مشکلات سلامت، به بررسی ارتباط بین سلامت انسان، حیوان و محیط می‌پردازد. این رویکرد بر تعاملات پیچیده میان عوامل محیطی، اجتماعی و بیولوژیکی تأکید دارد و بر این باور است که دستیابی به بهبود واقعی در سلامت جامعه تنها از طریق نگاه جامع به‌تمامی عوامل مؤثر بر سلامت امکان‌پذیر است (٣-١). استان یزد با توجه به پتانسیل‌های تاریخی و فرهنگی خود، در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی رشد چشم‌گیری داشته، اما در حوزه سلامت با چالش‌های گسترده‌ای شامل افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر نظیر دیابت و سرطان، افزایش ریسک فاکتورهایی مانند آلودگی هوا و تغذیه نامناسب و مسائل اجتماعی مانند مهاجرپذیری از سایر استان‌ها و کشورهای همسایه مواجه است (٦-٤) که با نگاهی چندجانبه مانند رویکرد سلامت واحد می‌توان به درک بهتری از این مشکلات و ارائه راه‌حل‌های کارآمدتر رسید. با توجه به اهمیت سلامت در توسعه پایدار و کیفیت زندگی شهروندان، شناخت دقیق این چالش‌ها و تدوین راهکارهای مناسب برای رفع آن‌ها، ضروری به نظر می‌رسد. نظر به نقش کلیدی و وظیفه ذاتی دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی در استخراج و رتبه‌بندی مسائل حوزه سلامت این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های موجود در حوزه سلامت استان یزد انجام‌شده است. در این بررسی، با بهره‌گیری از روش‌های کیفی و کمی، به بررسی عواملی همچون دسترسی به خدمات بهداشتی، کیفیت خدمات، شیوع بیماری‌ها، عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت پرداخته‌شده است. پژوهش در بخش کیفی به شکل مطالعه موردی انجام شد. روش نمونه‌گیری هدفمند از خبرگان و متخصصین ازجمله اساتید دانشگاه، مدیران ادارات دولتی و کارشناسان حوزه سلامت انجام شد. روش جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت بحث گروهی و مصاحبه نیمه‌ساختارمند بود و پس از استخراج چالش‌ها و موضوعات، برای اولویت‌بندی از یک فرم نمره‌دهی (براساس فراوانی، شدت، فوریت و وجود مداخله برای مسئله و خواست اجتماعی) استفاده شد که توسط افراد مشارکت‌کننده در تحقیق تکمیل گردید. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا با نرم‌افزار MAXQDA ٢٠ انجام شد و چالش‌ها با نرم‌افزار IBM SPSS ٢٦ Statistic براساس میانگین نمره رتبه‌بندی شدند. درمجموع ١٩ اولویت از تجزیه‌وتحلیل بخش کیفی استخراج گردید. در ادامه نتایج رتبه‌بندی نشان داد افت کمی و کیفی منابع آبی؛ سرطان‌های شایع استان؛ بیماری‌های قلبی و عروقی؛ آلودگی هوا و حمایت تغذیه‌ای از گروه‌های آسیب‌پذیر، پنج اولویت مهم از نگاه متخصصین امر بود (نمودار ١، جدول پیوست). با توجه به یافته‌های این مطالعه، رویکرد سلامت واحد می‌تواند به‌عنوان یک راهبرد جامع و پایدار در مواجهه با این چالش‌ها به کار رود و به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران کمک کند تا نه‌تنها از طریق بهبود سیستم‌های بهداشتی، بلکه با تمرکز بر بهبود محیط‌زیست و توسعه اجتماعی، سلامت جامعه را ارتقا بخشند. نتایج این تحقیق می‌تواند به‌عنوان سندی راهبردی برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت در استان یزد و حتی در سطوح ملی مورداستفاده قرار گیرد. لذا برای اجرای موفق رویکرد سلامت واحد باید به دو رکن تقویت مشارکت بین بخشی و تأکید بر ارتقاء سطح آموزش‌های بین‌رشته‌ای به عنوان اهرم‌های طلایی تحقق دستاوردهای سلامت و امنیت غذایی نکاه ویژه‌ای داشت و دولت‌های با استفاده از پتانسیل مردم روی این مفهوم سرمایه‌گذاری ویژه‌ای را انجام دهند.
نمودار ١: مهم‌ترین چالش‌های سلامت استان منتج از دیدگاه خبرگان
جدول ١: لیست اولویت‌های حوزه سلامت استان یزد
رویکرد "سلامت واحد (One Health) " به عنوان یک چارچوب چند‌بعدی برای تحلیل و مدیریت مشکلات سلامت، به بررسی ارتباط بین سلامت انسان، حیوان و محیط می‌پردازد. این رویکرد بر تعاملات پیچیده میان عوامل محیطی، اجتماعی و بیولوژیکی تأکید دارد و بر این باور است که دستیابی به بهبود واقعی در سلامت جامعه تنها از طریق نگاه جامع به‌تمامی عوامل مؤثر بر سلامت امکان‌پذیر است (٣-١). استان یزد با توجه به پتانسیل‌های تاریخی و فرهنگی خود، در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی رشد چشم‌گیری داشته، اما در حوزه سلامت با چالش‌های گسترده‌ای شامل افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر نظیر دیابت و سرطان، افزایش ریسک فاکتورهایی مانند آلودگی هوا و تغذیه نامناسب و مسائل اجتماعی مانند مهاجرپذیری از سایر استان‌ها و کشورهای همسایه مواجه است (٦-٤) که با نگاهی چندجانبه مانند رویکرد سلامت واحد می‌توان به درک بهتری از این مشکلات و ارائه راه‌حل‌های کارآمدتر رسید. با توجه به اهمیت سلامت در توسعه پایدار و کیفیت زندگی شهروندان، شناخت دقیق این چالش‌ها و تدوین راهکارهای مناسب برای رفع آن‌ها، ضروری به نظر می‌رسد. نظر به نقش کلیدی و وظیفه ذاتی دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی در استخراج و رتبه‌بندی مسائل حوزه سلامت این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های موجود در حوزه سلامت استان یزد انجام‌شده است. در این بررسی، با بهره‌گیری از روش‌های کیفی و کمی، به بررسی عواملی همچون دسترسی به خدمات بهداشتی، کیفیت خدمات، شیوع بیماری‌ها، عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت پرداخته‌شده است. پژوهش در بخش کیفی به شکل مطالعه موردی انجام شد. روش نمونه‌گیری هدفمند از خبرگان و متخصصین ازجمله اساتید دانشگاه، مدیران ادارات دولتی و کارشناسان حوزه سلامت انجام شد. روش جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت بحث گروهی و مصاحبه نیمه‌ساختارمند بود و پس از استخراج چالش‌ها و موضوعات، برای اولویت‌بندی از یک فرم نمره‌دهی (براساس فراوانی، شدت، فوریت و وجود مداخله برای مسئله و خواست اجتماعی) استفاده شد که توسط افراد مشارکت‌کننده در تحقیق تکمیل گردید. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا با نرم‌افزار MAXQDA ٢٠ انجام شد و چالش‌ها با نرم‌افزار IBM SPSS ٢٦ Statistic براساس میانگین نمره رتبه‌بندی شدند. درمجموع ١٩ اولویت از تجزیه‌وتحلیل بخش کیفی استخراج گردید. در ادامه نتایج رتبه‌بندی نشان داد افت کمی و کیفی منابع آبی؛ سرطان‌های شایع استان؛ بیماری‌های قلبی و عروقی؛ آلودگی هوا و حمایت تغذیه‌ای از گروه‌های آسیب‌پذیر، پنج اولویت مهم از نگاه متخصصین امر بود (نمودار ١، جدول پیوست). با توجه به یافته‌های این مطالعه، رویکرد سلامت واحد می‌تواند به‌عنوان یک راهبرد جامع و پایدار در مواجهه با این چالش‌ها به کار رود و به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران کمک کند تا نه‌تنها از طریق بهبود سیستم‌های بهداشتی، بلکه با تمرکز بر بهبود محیط‌زیست و توسعه اجتماعی، سلامت جامعه را ارتقا بخشند. نتایج این تحقیق می‌تواند به‌عنوان سندی راهبردی برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت در استان یزد و حتی در سطوح ملی مورداستفاده قرار گیرد. لذا برای اجرای موفق رویکرد سلامت واحد باید به دو رکن تقویت مشارکت بین بخشی و تأکید بر ارتقاء سطح آموزش‌های بین‌رشته‌ای به عنوان اهرم‌های طلایی تحقق دستاوردهای سلامت و امنیت غذایی نکاه ویژه‌ای داشت و دولت‌های با استفاده از پتانسیل مردم روی این مفهوم سرمایه‌گذاری ویژه‌ای را انجام دهند.
نمودار ١: مهم‌ترین چالش‌های سلامت استان منتج از دیدگاه خبرگان
جدول ١: لیست اولویت‌های حوزه سلامت استان یزد
| رتبه | عنوان مسئله/مطالبه | میانگین |
| ١ | افت کمی و کیفی منابع آبی استان و محدودیت منابع آبی (عدم موافقت با استقرار صنایع پرآب خواه در کل استان و روش‌های سنتی کشاورزی و غیره) | ٥٠/٢٤ |
| ٢ | وضعیت سرطان‌های شایع استان و عوامل خطر مرتبط | ٥٠/٢٣ |
| ٣ | تشخیص زودرس و بهبود مراقبت بیماری‌های قلبی عروقی و پرفشاری خون | ٨٣/٢٢ |
| ٤ | آلودگی هوا شامل ریزگردها، آلودگی صنایع و غیره (کنترل ریز گردها اجرای سیاست بازدارندگی احداث صنایع آلاینده هوا در محدوده مهریز-عقدا و غیره) | ٢٢/٠٠ |
| ٥ | حمایت تغذیه‌ای از گروه‌های آسیب‌پذیر و دهک‌های کم‌درآمد | ١٧/٢١ |
| ٦ | وضعیت بیماری دیابت و عوامل خطر مرتبط در استان | ٨٣/٢٠ |
| ٧ | وضعیت حوادث ترافیکی استان و عوامل خطر مرتبط | ٦٧/٢٠ |
| ٨ | مسائل مرتبط با اتباع و مهاجرین (سلامت، اشتغال و غیره) | ٣٣/٢٠ |
| ٩ | اجرایی نشدن قانون پیوست سلامت | ٠٠/٢٠ |
| ١٠ | وجود عوامل خطرزای شاخص (سموم آفات نباتی، فلزات سنگین، هورمون‌ها، آنتی بیوتیک‌ها، آفلاتوکسین و غیره) در محصولات کشاورزی پر مصرف و محصولات دامی و طیور در سطح تولید و عرضه | ٨٣/١٩ |
| ١١ | سواد سلامت مردم استان | ٨٣/١٩ |
| ١٢ | برنامه‌ریزی ناکافی در خصوص ایجاد زیرساخت‌ها و تسهیلات برای مواجهه با پدیده سالمندی جمعیت در استان | ٨٢/١٩ |
| ١٣ | وضعیت اعتیاد و مصرف مواد دخانی در سطح استان | ٦٧/١٨ |
| ١٤ | توجه ناکافی به پیاده‌سازی و عدم تخصیص منابع برای برنامه‌های پدافند غیر عامل، خطر سنجی و فرآیندهای کنترل و پیشگیری از سوانح، حوادث و بلایا | ٥٠/١٨ |
| ١٥ | تولید محصولات غذایی در کارگاه‌های سنتی، زیرزمینی و مشاغل خانگی و عدم نظارت بر آن‌ها | ٣٣/١٨ |
| ١٦ | نرخ بیکاری استان | ٣٢/١٨ |
| ١٧ | رشد حاشیه‌نشینی در سطح استان | ٠٠/١٧ |
| ١٨ | عدم توسعه زیرساخت‌های توریسم سلامت و شهرک سلامت در استان با توجه به فراوانی بالای مراجعین از استان‌های همجوار | ٨٣/١٥ |
| ١٩ | رشد و تکامل همه جانبه دوران ابتدای کودکی | ١٧/١٤ |
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
